เครื่องฟีดอาหาร คืออะไร ? คู่มือเลือกใช้งานสำหรับผู้ดูแลผู้ป่วยที่บ้าน
สำหรับผู้ป่วยที่ไม่สามารถรับประทานอาหารทางปากได้ เช่น ผู้สูงอายุที่มีปัญหาการกลืน ผู้ป่วยติดเตียง หรือผู้ป่วยหลังผ่าตัดบางกลุ่ม การให้อาหารผ่านสายยางเป็นวิธีช่วยให้ได้รับสารอาหารตามคำแนะนำของบุคลากรทางการแพทย์ ซึ่ง “เครื่องฟีดอาหาร” คืออุปกรณ์ที่ช่วยให้ขั้นตอนนี้เป็นระเบียบและสะดวกขึ้นสำหรับการดูแลที่บ้าน
บทความนี้จะอธิบายแบบเข้าใจง่ายว่าเครื่องฟีดอาหารคืออะไร คุณสมบัติพื้นฐาน และแนวทางการเลือกใช้ในบ้านโดยไม่ลงลึกด้านการแพทย์
เครื่องฟีดอาหารคืออะไร?
เครื่องฟีดอาหาร (Feeding Set / Food Feeder) คืออุปกรณ์ที่ช่วยอำนวยความสะดวกในการส่งอาหารเหลวเข้าสู่กระเพาะอาหารผ่านสายให้อาหารที่ผู้ป่วยใช้อยู่ โดยเป็นอุปกรณ์ที่มักใช้ร่วมกับ สายให้อาหารทางจมูก (NG Tube) หรือ สายให้อาหารทางหน้าท้อง (PEG)
หน้าที่หลักของเครื่องฟีดอาหารคือช่วยจัดระเบียบขั้นตอนการให้อาหารให้เป็นขั้นตอนชัดเจน ผู้ดูแลสามารถเตรียมอาหาร ต่ออุปกรณ์และควบคุมการไหลของอาหารได้ในแบบที่เหมาะกับการใช้งานในบ้าน
เครื่องฟีดอาหารที่ใช้ในครัวเรือนพบได้ 2 แบบหลัก ได้แก่
1. แบบใช้แรงโน้มถ่วง (Gravity Feeding Set)
2. แบบใช้อุปกรณ์ปั๊มช่วยส่งอาหาร (Feeding Pump)
หน้าที่หลักของเครื่องฟีดอาหารคือช่วยจัดระเบียบขั้นตอนการให้อาหารให้เป็นขั้นตอนชัดเจน ผู้ดูแลสามารถเตรียมอาหาร ต่ออุปกรณ์และควบคุมการไหลของอาหารได้ในแบบที่เหมาะกับการใช้งานในบ้าน
1. เครื่องฟีดอาหารแบบแรงโน้มถ่วง (Gravity Feeding)
เป็นรูปแบบที่พบได้บ่อยที่สุดในการใช้งานที่บ้าน เพราะ
- รูปแบบเรียบง่าย
- ใช้งานได้โดยการปรับระดับความสูงของถุงอาหาร
- ค่าใช้จ่ายไม่สูง
วิธีการทำงาน
อุปกรณ์นี้ทำงานโดยใช้น้ำหนักของอาหารและแรงโน้มถ่วงเป็นหลัก ผู้ดูแลสามารถเปิด–ปิดหรือปรับความเร็วของการไหลด้วยตัวหนีบบนสาย
เหมาะสำหรับ
- ผู้ป่วยที่ต้องให้อาหารเป็นช่วงเวลา
- ผู้ดูแลที่ต้องการวิธีใช้งานที่เป็นขั้นตอนง่ายๆ
- ครอบครัวที่ต้องการอุปกรณ์พื้นฐานสำหรับการให้อาหารทางสายยาง
2. เครื่องฟีดอาหารแบบปั๊ม (Feeding Pump)
อุปกรณ์ประเภทนี้ช่วยให้อาหารไหลด้วยอัตราคงที่ตามการตั้งค่า ผู้ดูแลสามารถกำหนดเวลาและอัตราการไหลตามคำแนะนำของบุคลากรทางการแพทย์
ข้อดีของรูปแบบนี้
- การตั้งค่าช่วยให้ผู้ดูแลไม่ต้องคอยปรับอัตราการไหลตลอดเวลา
- อาหารส่งเข้าสู่ระบบอย่างสม่ำเสมอตามการตั้งค่าที่เลือก
- เหมาะสำหรับการให้อาหารเป็นระยะเวลานานหรือหลายมื้อต่อวัน
เหมาะสำหรับ
- ผู้ป่วยที่ต้องให้อาหารหลายครั้งต่อวัน
- บ้านที่มีผู้ดูแลเพียง 1 คน
- ผู้ป่วยที่ได้รับคำแนะนำให้ใช้อุปกรณ์แบบปั๊มเพื่ออำนวยความสะดวก
หมายเหตุ: การเลือกใช้อุปกรณ์แบบปั๊มหรือแบบแรงโน้มถ่วงควรอ้างอิงตามคำแนะนำจากบุคลากรทางการแพทย์เสมอ
ข้อควรรู้ก่อนเลือกซื้อเครื่องฟีดอาหารสำหรับใช้ที่บ้าน
1. รูปแบบการให้อาหารของผู้ป่วย
- หากให้อาหารเป็นตามช่วงเวลา ใช้แบบแรงโน้มถ่วงมักเพียงพอ
- หากให้อาหารหลายช่วง หรือยาวนาน แบบปั๊มอาจช่วยอำนวยความสะดวกมากขึ้น
2. ความสะดวกของผู้ดูแล
- แบบแรงโน้มถ่วงต้องคอยสังเกตระหว่างให้อาหาร
- แบบปั๊มช่วยให้ตั้งค่าล่วงหน้าได้
3. งบประมาณ
- แบบแรงโน้มถ่วงราคาไม่สูง
- แบบปั๊มมีราคาสูงกว่า แต่ให้ความสะดวกในระหว่างการใช้งาน
4. การทำความสะอาดและการเปลี่ยนอุปกรณ์
ควรเลือกแบบที่สามารถเปลี่ยนสาย หรือล้างชิ้นส่วนได้ง่าย และเหมาะกับการใช้งานต่อเนื่องที่บ้าน
5. การเตรียมพื้นที่ใช้งาน
ควรมีพื้นที่แขวนถุงอาหารหรือวางเครื่องปั๊มให้เหมาะสมตามคำแนะนำของผู้เชี่ยวชาญ
สรุปแล้ว เครื่องฟีดอาหาร คืออุปกรณ์ที่ช่วยให้การให้อาหารทางสายยางเป็นขั้นตอนที่จัดการได้ง่ายขึ้นในบ้าน ไม่ว่าจะเป็นแบบแรงโน้มถ่วงหรือแบบปั๊ม ผู้ดูแลสามารถเลือกใช้อุปกรณ์ที่เหมาะกับรูปแบบการดูแลผู้ป่วยและความสะดวกของผู้ใช้งานได้ตามสถานการณ์จริง

